W piątek 17 kwietnia odbyła się druga konferencja merytoryczna, realizowana w ramach projektu "Kompetencje nauczyciela gwarancją optymalnego rozwoju dziecka". Jak poprzednia konferencja, tak i ta była adresowana do nauczycieli, logopedów, psychologów, pedagogów, pedagogów specjalnych pracujących w przedszkolach, szkołach podstawowych, poradniach psychologiczno-pedagogicznych lub placówkach opiekuńczo-wychowawczych na terenie województwa śląskiego. Tym razem tematem rozważań było wczesne wspomaganie rozwoju dzieci.

Konferencję rozpoczęła debata telewizyjna, w której udział wzięły: dr n. med. Katarzyna Wojaczyńska-Stanek, neurolog dziecięcy, dr n. hum. Iwona Sosnowska-Wieczorek, dyrektor Niepublicznej Specjalistycznej Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej „In Corpore”, dr Anna Gogola, fizjoterapeuta, oraz mgr Dorota Siebiata-Tomczyk, pedagog zdrowia z Bytomskiej Szkoły Świadomego Rodzicielstwa. Pod czujnym okiem moderującej rozmowę red. Iwony Flanczewskiej-Rogalskej uczestniczki debaty dzieliły się doświadczeniami wynikającymi z praktyki w diagnozowaniu i rehabilitacji dzieci. Zastanawiały się również nad interpretacją kryteriów kwalifikujących dzieci do objęcia programem wczesnego wspomagania rozwoju, zawartych w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej w sprawie organizowania wczesnego wspomagania rozwoju dzieci. Panie zwróciły uwagę na fakt, że istnieje duża grupa dzieci, które nie są niepełnosprawne, jednakże ich rozwój nie przebiega prawidłowo. U dzieci tych pojawiają się różnego rodzaju trudności czy wręcz dysfunkcje, a więc są one realnie zagrożone niepełnosprawnością. Niestety nie zawsze uzyskują diagnozę, za którą idzie pomoc w postaci na przykład programu wczesnego wspomagania rozwoju.

Część wykładową konferencji rozpoczęła prof. dr hab. n. med. Anita Olejek, konsultant wojewódzki w zakresie położnictwa i ginekologii, która opowiedziała słuchaczom o dzieciach urodzonych przedwcześnie i o ryzyku nieprawidłowości rozwojowych, jakie wiąże się z wcześniactwem.

Następnie głos zabrała dr n. med. Katarzyna Wojaczyńska-Stanek, specjalista neurologii dziecięcej, która przeanalizowała rolę neurologa w zespole wczesnego wspomagania rozwoju. Zadaniem neurologa w zespole jest przeanalizowanie deficytów dziecka i poszukiwanie przyczyn tychże deficytów (a więc chorób, które dają taki, a nie inny zespół objawów). Zdiagnozowanie ewentualnej choroby jest niezwykle istotne, bowiem wiele schorzeń z powodzeniem można leczyć, a dzięki temu zapewnić dziecku niezaburzony rozwój.

Dr Wojaczyńska-Stanek odniosła się również do rozważań na temat trudności z interpretacją rozporządzenia MEN. Zwróciła uwagę na fakt, że według rozporządzenia program wczesnego wspomagania rozwoju powinien być wprowadzony od chwili wykrycia u dziecka niepełnosprawności. Wykrycie niepełnosprawności należy tu rozumieć jako postawienie diagnozy, a nie orzeczenie niepełnosprawności przez powiatowy/miejski zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności – rozróżnienie tych dwóch kwestii jest niezmiernie ważne. Samą niepełnosprawność dr Wojaczyńska-Stanek rozumie tak jak Światowa Organizacja Zdrowia, czyli najkrócej mówiąc jako niesprawność. Oznacza to, że każda dysfunkcja, która ogranicza lub zaburza rozwój dziecka, może stać się podstawą do starania się przez rodziców o opinię o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju.

Kolejnym zagadnieniem poruszonym na konferencji było znaczenie funkcji wzroku w usprawnianiu niemowląt i dzieci z zaburzeniami rozwoju. Z tematem tym zaznajomiła słuchaczy prof. dr hab. n. med. Bronisława Koraszewska-Matuszewska, okulista.

Po przerwie z wykładem „Rola medycznego zespołu rehabilitacyjnego we wczesnej terapii interwencyjnej” wystąpiła dr Krystyna Stańczyk. Pani doktor mówiła między innymi o tym, jak powinien wyglądać zespół terapeutyczny, z jakich specjalistów powinien się składać i jakie są jego cele.

Następnie prof. UŚ. dr hab. Danuta Pluta-Wojciechowska omówiła zaburzenia czynności prymarnych, takich jak oddychanie, gryzienie, żucie i połykanie u niemowląt i małych dzieci. Prof. Pluta-Wojciechowska zwróciła uwagę na to, że czynności prymarne, czyli preartykulacyjne, w istotny sposób wpływają na artykulację dźwięków mowy. Oczywistym więc wydaje się wniosek, że wczesna interwencja logopedyczna jest ważnym elementem terapii dzieci już od pierwszych dni ich życia.

Kolejnym ciekawym zagadnieniem przedstawionym na konferencji był temat stymulacji taktylnej we wczesnej interwencji, o czym opowiedziała prof. nadzw. dr hab. Anna Zwierzchowska. Prof. Zwierzchowska mówiła o tym, jak ważny jest zmysł dotyku zwłaszcza w pierwszych latach życia dziecka, a także jak istotną rolę pełni dotyk w funkcjonowaniu zarówno dzieci, jak i dorosłych.

Na koniec prof. nadzw. dr hab. Andrzej Misiołek, Senator RP, w swoim wystąpieniu nawiązał do kwestii kryteriów kwalifikujących dziecko do wczesnego wspomagania rozwoju. Zaraz potem podsumowania konferencji dokonała dr n. hum. Iwona Sosnowska-Wieczorek, prezes Fundacji In Corpore, przypominając najważniejsze wnioski z wystąpień prelegentów:

1. Analizując zawarte w rozporządzeniu MEN kryteria, według których dzieci są kwalifikowane do wczesnego wspomagania rozwoju, należy wyraźnie odróżnić wykrycie niepełnosprawności jako zdiagnozowanie choroby (dysfunkcji) od orzecznictwa prowadzonego przez powiatowe/miejskie zespoły orzekania o niepełnosprawności.

2. Zastanawiając się nad rolą poszczególnych członków zespołu wczesnego wspomagania rozwoju należy pamiętać, że każdy ze specjalistów – pedagog, psycholog, logopeda, fizjoterapeuta, lekarz specjalista - jest tak samo ważny i każdy pełni istotną rolę zarówno w procesie kwalifikacji dziecka do wczesnego wspomagania rozwoju, jak i później, w procesie terapii dziecka. Tylko całościowe spojrzenie oraz kompleksowa diagnostyka i terapia mogą sprawić, że proces rozwoju dziecka będzie przebiegał optymalnie.